Περιγραφή

Το ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Διερεύνηση των Βιοκλιματικών Χαρακτηριστικών της Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής της Κύπρου με Στόχο την Περιβαλλοντική Αποκατάσταση Παραδοσιακών Οικοδομών» και ακρώνυμο Biocultural, έχει ως στόχο τη μελέτη των βιοκλιματικών αρχών σχεδιασμού παραδοσιακών οικισμών της Κύπρου χωροθετημένων σε διαφορετικές κλιματικές ζώνες και τη διερεύνηση περιβαλλοντικών μεθόδων συντήρησης και αποκατάστασης των συνόλων αυτών.

Το ερευνητικό πρόγραμμα έχει αρχίσει τις εργασίες τον Ιούλιο του 2013 και θα ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2015, χρηματοδοτείται από το Πανεπιστήμιο Κύπρου (εσωτερικό ερευνητικό πρόγραμμα) και έχει συνολικό προϋπολογισμό €68 000. Συντονίστρια του προγράμματος είναι η Μαρία Φιλοκύπρου, Λέκτορας του Τμήματος Αρχιτεκτονικής. Στην ερευνητική ομάδα συμμετέχουν από το Τμήμα Αρχιτεκτονικής ο Αιμίλιος Μιχαήλ, Λέκτορας, ο Ανδρέας Σαββίδης Επίκουρος Καθηγητής και η Ελεάνα Μαλακτού Μεταπτυχιακός Συνεργάτης του Προγράμματος . Η επιστημονική ομάδα περιλαμβάνει ως τελικούς χρήστες το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και το Τμήμα Αρχαιοτήτων που εκπροσωπούνται από τις λειτουργούς Κυριακή Τρυπινιώτου-Καλαβά και Εύη Φιούρη αντίστοιχα.

Στα πλαίσια του προγράμματος έχουν επιλεγεί τρεις αντιπροσωπευτικοί οικισμοί μελέτης με κριτήρια την αξιόλογη παραδοσιακή φυσιογνωμία τους και την κλιματική ποικιλομορφία τους: O Ασκάς - ορεινό χωριό σε υψόμετρο 900m, το Μαρώνι - παραθαλάσσιο χωριό σε υψόμετρο 70m και τα Πέρα Ορεινής - πεδινό χωριό σε υψόμετρο 400m πάνω από τη θάλασσα – που τοποθετούνται σε διαφορετικές κλιματικές ζώνες. Οι περιβαλλοντικές παράμετροι που επηρεάζουν ζητήματα οπτικής και θερμικής άνεσης μελετώνται τόσο στην ευρύτερη κλίμακα των οικιστικών συνόλων όσο και στην κλίμακα των επιμέρους κτιρίων. Μία συγκριτική μελέτη της τοπογραφίας, του κλίματος, του προσανατολισμού, του τρόπου δόμησης και των υλικών κατασκευής των οικισμών πραγματοποιείται έτσι ώστε να καθοριστεί σε ποιο βαθμό οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν το μικροκλίμα των δημόσιων και ιδιωτικών ανοικτών χώρων. Επιπλέον, ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα κτιρίων έχει επιλεγεί με στόχο τη μελέτη και καταγραφή της τυπολογίας, των υλικών δόμησης, των βιοκλιματικών αρχών σχεδιασμού και των παθητικών στρατηγικών που εφαρμόζονται, με στόχο την περιβαλλοντική αξιολόγηση των παραδοσιακών οικοδομών. Ακολούθως, μετεωρολογικοί σταθμοί, καταγραφικά όργανα μέτρησης της θερμοκρασίας, της υγρασίας, των επιπέδων φωτισμού και του ανέμου θα τοποθετηθούν σε υπαίθριους δημόσιους χώρους (δρόμοι, πλατείες) και σε ένα δείγμα παραδοσιακών κτιρίων (εσωτερικοί, ημιυπαίθριοι χώροι, εσωτερικές αυλές) για διάρκεια ενός έτους. Ακολούθως, με τη χρήση λογισμικών προσομοίωσης θα υπολογιστεί η ενεργειακή απόδοση των παραδοσιακών κτιρίων καθώς και τρόποι ελαχιστοποίησης της κατανάλωσης ενέργειας του κτιριακού αποθέματος.

Η μεθοδολογία που ακολουθείται (ποιοτική και ποσοτική) στοχεύει στην τεκμηρίωση της βιοκλιματικής συμπεριφοράς των παραδοσιακών κτιρίων αλλά και των ευνοϊκών μικροκλιματικών συνθηκών που επικρατούν στους υπαίθριους δημόσιους χώρους των παραδοσιακών συνόλων. Ταυτόχρονα, στόχος είναι να διερευνηθούν δυνατότητες βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των παραδοσιακών κτιρίων αλλά και μέθοδοι περιβαλλοντικής αποκατάστασης του υπάρχοντος παραδοσιακού κτιριακού αποθέματος. Στην κλίμακα του οικιστικού συνόλου θα προταθούν εναλλακτικές βελτίωσης των μικροκλιματικών συνθηκών των υπαίθριων χώρων. Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και το Τμήμα Αρχαιοτήτων που είναι οι τελικοί χρήστες του έργου προτίθενται να χρησιμοποιήσουν τα αποτελέσματα/πορίσματα της έρευνας με στόχο να θέσουν νέους κανονισμούς και «έξυπνες» και καινοτόμες λύσεις αποκατάστασης των διατηρητέων οικοδομών και του ευρύτερου δομημένου περιβάλλοντος με σκοπό την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης.